Thessaloniki ligt amfitheatergewijs tegen de Kerdinosheuvel en bestaat uit een boven- en benedenstad. Een van de bekendste monumenten van de stad is ongetwijfeld de Witte Toren. Maar veel mooier zijn de Byzantijnse kerken en kerkjes die verspreid liggen over de gehele stad en soms moeilijk te vinden zijn omdat de omliggende gebouwen veel hoger zijn. Zij zijn meestal open van zeven uur ’s morgens tot twaalf uur ’s middags en dan weer in de namiddag vanaf half vier of vijf uur tot ’s avonds acht. De weg naar de bovenstad van Thessaloníki is een hele klim. De culturele bus nummer 50 brengt soelaas.
Agia Sophiakerk
De Agia Sophia, kruiskerk van de Heilige Wijsheid, werd gebouwd in de achtste eeuw. Tijdens de eeuwenlange Turkse overheersing was de kerk een moskee. Nu is deze kerk een van de hoofdkerken van Thessaloniki. De kerk is een kopie van de beroemde Agia Sophia in Constantinopel, maar dan kleiner. In de Orthodoxe kerk stellen de koepel en de gewelven de hemel voor. In de fresco’s bezetten de belangrijkste figuren de hoogste plaats. Daarom ook in de koepel een fraaie afbeelding van Christus als Pantokrator, met een evangelieboek in de linkerhand en een zegenend gebaar van de rechterhand.
Agia Sophiaplein, Thessaloniki
Agios Dimitriosbasiliek
De basiliek van Agios Dimitrios, de patroonheilige van Thessaloniki, is de belangrijkste kerk in Thessaloniki waar alle officiële vieringen plaats vinden. De kerk werd gebouwd in de vijfde eeuw, brandde af in de zevende eeuw en werd onmiddellijk herbouwd. Tijdens de grote brand van 1917 raakte de kerk opnieuw zwaar beschadigd. De huidige kerk heeft oude en nieuwe elementen. Het dak is nu van beton, maar ziet eruit als hout. Sommige pilaren zijn origineel, andere geheel nieuw. Veel mozaïeken gingen verloren, toch zijn er nog waardevolle restanten te bewonderen. Let goed op de afbeeldingen. Zweven de personen iets boven de grond, dan worden zij als heilig beschouwd. Hebben zij een vierkante aureool dan leefden deze personen nog toen ze werden afgebeeld, want pas een dode heilige krijgt een ronde aureool.
Agiou Dimitrioustraat, Thessaloniki
Vlatadon klooster
Het Vlatadon klooster met prachtige fresco’s ligt in de bovenstad, het enige van de oorspronkelijk twintig kloosters van de stad uit de veertiende eeuw. Vanuit dit klooster heb je een prachtig uitzicht over Thessaloniki. De Grieks-Orthodoxe kerk neemt aan dat op de plaats van dit klooster het huis van Jason heeft gestaan, waar de apostel Paulus ging logeren.
Eptapirgioustraat, Thessaloniki
De Heilige Apostelenkerk
De veertiende-eeuwse Heilige Apostelenkerk kan bogen op de mooiste bakstenenversieringen van alle Byzantijnse kerken in Thessaloniki. Dit kerkje is in vrijwel oorpronkelijke staat want het is een van de minst gerestaureerde van alle kerken in de stad. Een bekoorlijk mozaïek toont hoe het kindje Jezus gebaad wordt. Terwijl een zorgzame baker de temperatuur van het water voelt, spartelt de baby in haar armen. Dodeka Apostolonplein, Thessaloniki
Byzantijnse kerken
Wanneer je nog meer Byzantijnse kerken wilt bezoeken zijn Osios David, Dim. Poliorkitoustraat, Agia Nikolaos Orfanos, Irodotustraat, Panagia Archiropiitos, Agias Sofiastraat en Profitis Ilias, Olimpiadosstraat, de moeite waard. Ze liggen verpreid door het centrum en zijn direct te herkennen aan de gemetselde rode bakstenen, kenmerkend voor de Byzantijnse tijd. Zelfs de grootste agnost zal versteld staan van de devote pracht; alle wanden zijn beschilderd ter ere van God en een bron van inspiratie voor de gelovigen. De kleuren zijn niet alleen prachtig maar ook symbolisch. Karmozijnrood en ook goud vertegenwoordigen het goddelijke leven en blauw het leven op aarde. Daarom draagt Jezus vaak een karmozijn onderkleed en een blauw bovenkleed: God werd mens.
Rotonda
Dit ronde vierde-eeuwse bouwwerk met koepel was bedoeld als mausoleum voor de Romeinse Keizer Galerius, maar hij ligt er niet, omdat hij in het huidige Servië gestorven is. Een eeuw later werd de rotonda een christelijke kerk gewijd aan St Joris. Het is de oudste kerk van de stad. De belangrijkste verandering was de bouw van een nieuwe muur rond de oorspronkelijke muur. Deze nieuwe muur heeft acht nissen rijkelijk bedekt met mozaïeken. Ook de koepel heeft mozaïekversieringen. De centrale Christusfiguur is verdwenen wel zijn de hoofden van enkele engelen zichtbaar. Tijdens de Turkse bezetting was het gebouw een moskee en werd de minaret toegevoegd. De Rotonda kan bezichtigd worden op maandag van 8.00-15.00 uur.
Egnatiastraat, naast de Boog van Galerius
Archeologisch museum
Het archeologisch museum van Thessaloniki bezoek je niet alleen voor de kunstvoorwerpen maar ook voor het gebouw zelf. Het in 1962 gebouwde museum is een prachtig voorbeeld van de moderne stroming in de bouwkunde. Door middel van grote ramen haalde de architect, Patroklos Karantinos, de omgeving naar binnen. De pronkstukken van de collectie zijn de voorwerpen uit de semi-permante tentoonstelling: het Goud van Macedonië. De blikvanger is de vergulde bronzen Derveni krater, een mengvat van bijna één meter hoog, rijkelijk bewerkt met allerlei voorstellingen zoals Ariadne en Dionysus omringd door feestvierende satyrs en nymphen. De gouden lauwerkransen en de schitterende sieraden afkomstig uit graftombes in Vergina zijn indrukwekkend en gedetailleerd. Openingstijden: maandag 13.00 – 20.00 uur, dinsdag – zondag 8.30 – 20.00 uur.
Archeologisch Museum Thessaloníki,
Leoforos Manoli Andronikou 6
Museum van Byzantijnse cultuur
De collectie van dit museum in Thessaloníki is gewijd aan de Byzantijnse kunst en cultuur. De indrukwekkende collectie in elf zalen bestaat uit bijna drieduizend voorwerpen chronologisch gerangschikt, van de vroeg Christelijke periode tot de val van Constantinopel in 1453. Tentoongesteld zijn fresco’s, iconen, mozaïeken, inscripties, sieraden en keramiek. Openingstijden: maandag 13.00 – 20.00, dinsdag – zondag 08.00 – 20.00 uur.
Museum Byzantijnse Cultuur
Leoforos Stratou 2, Thessaloniki
Witte Toren
Wat de Big Ben is voor Londen is de de Witte Toren voor Thessaloniki. De toren werd in de vijftiende eeuw gebouwd op de plaats waar de Byzantijnen in de 12e eeuw een kasteel hadden. Het gebouw heeft verschillende functies gehad; verdedigingstoren, gevangenis en nu een museum dat de geschiedenis van de stad vertelt aan de hand van voorwerpen, oude foto’s en multimedia presentaties. Openingstijden:maandag 13.30 – 20.00 uur, dinsdag tot zondag 08.00-20.00 uur.
Witte Toren
Leoforos Nikis, Thessaloniki
Muziekgebouw van Thessaloniki
Het Muziekgebouw van Thessaloníki is een fraai voorbeeld van moderne architectuur gebaseerd op Byzantijnse bouwkunst; geometrische lijnen, glazen wanden en grote ramen waardoor het licht naar binnen wordt gehaald en tegelijkertijd een majestueus uitzicht over de zee wordt gecreëerd. Dit muziekgebouw, tevens conferentiecentrum, biedt onderdak aan concerten, ballet, theater, opera, exposities en conferenties.
Thessaloníki Concert Hall
Martiou en Paraliastraat 25
Hop-on hop-off bus
De Hop-on hop-off bus is een handige manier om in korte tijd de acht belangrijkste bezienswaardigheden van Thessaloníki te zien zonder veel te hoeven lopen: de Witte Toren, het Archeologisch Museum, de Agia Sofiakerk, de Agios Dimitrioskerk, de bovenstad, de boog van Keizer Galerius, het Arestotelesplein en de haven. De rit duurt 70 minuten. Bij elke halte kun je in- of uitstappen. Je moet wel goed plannen wanneer je weer opstapt. De bus rijdt om de 40 minuten van 09.30 – 20.10 uur, in juli, juni augustus en september, in maart, april, mei en oktober minder frequent en in de winter helemaal niet. Het kaartje is de hele dag geldig en kost € 9. Veel voordeliger is de culturele bus 50 die onderdeel van het van het stadsvervoer is (zie bij Vervoer).
Meer leuke bezienswaardigheden en activiteiten in Thessaloníki vind je op onze pagina met budget-tips voor Thessaloníki.